Rumineren versus piekeren

Veel mensen denken dat onze hersenen er vooral zijn om dingen te onthouden. Ons brein is echter veel mooier en complexer dan een opslagschijf. We kunnen ermee denken! Problemen analyseren, verbanden leggen en zelfs zaken bedenken die nog niet eens bestaan. Denken levert ons veel op, maar het kan ook in de weg zitten. Bijvoorbeeld wanneer we last hebben van opdringende gedachten die we maar niet kwijt raken (intrusies) of wanneer zorgen ons voortdurend bezig houden. Engelsen noemen dit zorgen maken: worrying. Wij kennen het als piekeren en als rumineren.

De woorden ‘piekeren’ en ‘rumineren’ worden vaak als synoniemen van elkaar gebruikt, toch is er een belangrijk onderscheid.

Rumineren is het herhaaldelijk en langdurig denken over zaken in het verleden, meestal je eigen gevoelens of problemen. Terwijl piekergedachten zich richten op de toekomst. Typische rumineergedachten zijn: “Had ik maar..” en “Heb ik dit wel goed gedaan?”. Piekergedachten beginnen vaak met “wat nou als..” meestal gevolgd door een catastrofale gedachte waarin iets helemaal misgaat.

Het verschil lijkt misschien alleen interessant voor etymologen (het deelgebied van de taalkunde dat de herkomst van woorden bestudeert) maar ook voor psychologen is het interessant. Doordat rumineren betrekking heeft op ervaringen uit het verleden waar je nu meestal niets (of niet veel) meer aan kunt doen, leiden negatieve gedachten hierover tot gevoelens van machteloosheid en somberheid. Piekergedachten daarentegen richten zich op zaken die nog moeten gebeuren (en wat daarbij mis kan gaan). Piekeren leidt daarom vaak tot angstgevoelens.

In enkele woorden samengevat:
VERLEDEN <–rumineren– NU –piekeren–> TOEKOMST
Rumineren hangt samen met depressie.
Piekeren hangt samen met angst.

Met een beetje piekeren en rumineren is niets mis. Je zou piekeren kunnen zien als een voorbereiding voor de toekomst en rumineren als een evaluatie van eerder gedrag (en daarmee ook een voorbereiding op toekomstige soortgelijke situaties). Wanneer het zorgen maken echter de overhand krijgt en je merkt dat je last krijgt van depressieve gevoelens of angst dan is het zaak om aan de bel te trekken. Er zijn inmiddels verschillende effectieve manieren om het zorgen maken aanzienlijk te verminderen waardoor je meer kunt genieten van het hier-en-nu.

Blog door Carolien Wijnker