In onze praktijk krijgen we veel vragen van mensen die te maken hebben met twijfel. Soms van twijfelaars zelf, vaker van mensen die het lijdend voorwerp van de twijfel zijn. De grote vragen zijn respectievelijk ‘hoe kom ik van mijn twijfel af?’ of ‘hoe ga ik om met de twijfel die mijn partner over mij heeft?’

De betekenis van twijfel
Twijfelen is allereerst een gezonde en natuurlijke activiteit die onlosmakelijk hoort bij leven. Vooral bij jongeren die minder ervaren zijn in liefde en relaties. Het is cliché, maar bij groei en ontwikkeling hoort nou eenmaal pijn, verwarring en twijfel. Vooral jongeren ontkomen er niet aan dat ze op liefdesgebied nog veel moeten ontdekken voordat ze goed weten wat bij ze past. Verkeerde beslissingen maken hoort daarbij. Leven en liefde is niet iets wat je moet controleren, maar waar je mee om moet gaan. Er zijn geen keiharde regels en het spel verandert steeds. Leren van nieuwe situaties en fasen is een levenslang proces. Als je die twijfel die daarbij hoort kunt accepteren kun je dalen beter zien aankomen en raak je er minder door van slag als je relatie af en toe op losse schroeven komt te staan.

De vicieuze cirkel van twijfel en onzekerheid
Twijfel in relaties is een moeilijk en ongrijpbaar ding. Het is geen wiskunde. De twijfelaar weet soms niet precies waarover hij twijfelt en andere gevoelens, zoals schuldgevoel of wrok, kunnen de twijfel nog verder kleuren. Ook het zelfvertrouwen van de andere partij wordt op de proef gesteld en kan voor een verstoorde vicieuze cirkel zorgen, waarbij het lijdend voorwerp van de twijfel alsmaar onzekerder wordt (en daardoor helaas ook vaak onaantrekkelijker voor de twijfelaar) die daardoor nog meer kan gaan twijfelen. En dat maakt de eerste weer onzekerder, enzovoorts.

Als je partner twijfelt kun je de logische neiging voelen om dit gebrek aan controle te compenseren door te ’trekken’ aan de ander, continu vragen ‘waarom’ deze twijfelt, herhalen hoeveel verdriet het je wel niet doet enzovoorts. Het zijn allemaal goede manieren om je partner onder druk te zetten en verder van je af te duwen.

Omgaan met een twijfelende partner
Dat je partner twijfelt hoeft geen slecht teken te zijn. Het kan zelfs zijn dat jullie er samen sterker uitkomen. Of dat gebeurt hangt, naast de inhoud en ernst van de twijfel, af van hoe ga jij met de twijfel omgaat en kun en wil en kan jij tegemoet komen aan wat je partner in jullie relatie denkt te missen?

Aan sommige twijfels en wensen is te werken, aan andere niet. Een andere persoonlijkheid kun jij bijvoorbeeld niet krijgen, als je partner dat verwacht dan is deze beter af met iemand anders. En jij ook trouwens. Veel mensen proberen zichzelf uit liefde voor de ander te transformeren tot iemand anders. Dit is een doodlopende weg. Behalve dat dit je steeds onnodig onzekerder en ongelukkiger maakt, zul je er zeker je relatie niet gezond door houden.

Weten wat je wel en niet kunt en wilt veranderen aan jezelf helpt je om te weten of een relatie überhaupt de moeite waard is. Als je partner wil dat je zijn hobby of interesses deelt, dan kun je daar best open voor staan (zeilcursusje meedoen, feestje meepikken), maar als hij verwacht dat jij een fanatiek zeiler of extraverte feestganger wordt terwijl dat niet bij je past, dan komen jullie allebei uiteindelijk van een koude kermis thuis.

Je hoeft in elk geval heus niet lijdzaam en passief toe te kijken hoe jouw partner alles bepaalt. Het is geen eenrichtingsverkeer en jij bent geen slachtoffer.

Wat te doen als je partner twijfelt

Tegen twijfel valt niet te vechten
Proberen je partner te overtuigen dat diens twijfel ongegrond is heeft bijna nooit zin. Een goede eerste zet is om de vicieuze cirkel te doorbreken door de ander – hoe pijnlijk en moeilijk ook – zijn of haar twijfel te gunnen. Het helpt hierbij om echt te beseffen dat jouw pogingen controle over de relatie te houden averechts werken. Gun je partner de twijfel en ga niet trekken of vechten. Accepteer het.

Zie het niet als een persoonlijke afwijzing
Zie je partners twijfel niet als een persoonlijke afwijzing aan jouw adres. Mensen willen nou eenmaal verschillende dingen uit een relatie. En daar heeft je partner, net als jij, recht op. Als deze uiteindelijk niet met je verder wil, dan betekent dat geenszins dat jij niet de moeite waard bent.

Wat kun je wel doen?

Vraag je partner wat maakt dat deze twijfelt en of jij daar iets aan kan doen?
Kijk daarna of je dat überhaupt zou willen? Het is goed als je partner eerlijk kan uitleggen waaruit diens twijfels bestaan, maar probeer niet de onderste steen boven te krijgen als iemand aangeeft het niet precies te weten. Laat het je partner eerst zelf maar ontdekken. Twijfelt hij aan iets waar jij iets aan kan en wil doen? Dan kun je dat bespreken.

Een time-out inlassen
Als je partner het echt even niet meer weet dan is het misschien tijd voor een wat grotere stap. Een officiële break inlassen, waarbij jullie afspreken een aantal weken of zelfs maanden geen contact te hebben. Het voelt waarschijnlijk als het laatste wat je wilt, maar de kans op een vrolijke uitkomst is veel groter dan wanneer je met zijn tweeën in de vicieuze cirkel van de twijfel blijft hangen. Je partner kan er op zijn eigen tempo achterkomen waarom hij twijfelt, en ook voor jou is deze geforceerde rust beter dan steeds geconfronteerd te worden met de ambivalentie van je partner. Misschien leer jij in de tussentijd ook wel een paar verrassende dingen over jezelf en jullie relatie. Door even zonder elkaar door het leven te gaan kun je allebei ervaren hoe dat is. Door verder ook geen druk op elkaar te leggen kan zo’n time-out vaak voor verrassende ontknopingen en inzichten zorgen. Misschien kom je er tijdens de rust erachter dat jij ook niet alles zo fantastisch vond. Het zou me zelfs niet verbazen dat je partner jou terugwil, maar dat jij niet meer hoeft. In het voor jou ergste geval komt de ander erachter dat ie echt niet meer verder wil. In elk geval is dat beter dan leven met een twijfelende partner.

Soorten twijfels
Hieronder verschillende soorten twijfelaars en wat jij kunt doen. (In de praktijk laat twijfel zich niet zo makkelijk in een hokje duwen en kunnen meerdere twijfels tegelijk spelen.)

Je partner is een onverbeterlijke twijfelaar
Het kan zijn dat jouw liefdesprins(es) gewoon een eeuwige twijfelaar is. Iemand die alles vanuit verschillende perspectieven ziet. In dat geval zul je moeten bepalen of (en in hoeverre) je deze eigenschap kunt accepteren. De twijfel heeft meer met hem- of haarzelf dan met jou te maken. Je kunt het herkennen als je partner op andere fronten (werk, studie, enzovoort) en in eerdere relaties ook een twijfelaar is (geweest). Als deze slechts af en toe over de relatie twijfelt, maar jou verder goed behandelt (jou niet nodeloos vernedert of vreemdgaat) dan is daar misschien best mee te leven. Leuk is natuurlijk anders, maar als het gepieker en getwijfel dusdanig creatief van aard is dat het jou af en toe ook nieuwe inzichten en inspiratie kan geven dan zijn er veel ergere partners te bedenken. Als de twijfel zo goed als chronisch is, dan is het misschien tijd voor een vaarwel.

Je partner is een perfectionist voor wie het nooit genoeg is
Sommige mensen zoeken in de liefde een droompartner die behoorlijk ver van de realiteit staat. Meestal gaat dat over met het ouder worden, maar helaas niet altijd. Een beetje dromen is leuk, maar soms kan de zoektocht naar de droompartner pathologisch worden en een relatie met een mens van vlees en bloed in de weg staan. Als je vermoedt dat jouw partner zo veeleisend is, dan zul je het gewoon nooit goed kunnen doen. Misschien moet jij jezelf dan afvragen waarom je eigenlijk zo aan hem of haar gehecht bent. Zo’n persoon is (onbewust) onredelijk in zijn wensen en gaat vooral uit van wat hij of zij wil.

Je partner heeft nog teveel wilde haren
Lijkt op bovenstaande voorbeeld. Heeft vaak ook met leeftijd te maken. Het kan zijn dat je partner zich (nog) niet wil of durft te binden, omdat deze bang is dat hij of zij een meer geschikte vriend(in) zal misloopt. Heel pijnlijk, maar neem het niet te persoonlijk. Jullie timing is verkeerd. Je partner heeft misschien nog maar weinig ervaring en weet niet wat er nog meer in de wereld te koop is. Als je het aankunt, is het beste advies: gun je partner diens vrijheid, maar laat blijken dat je niet van plan bent stil te zitten en passief thuis gaat zitten wachten. Je partner mag best voelen dat deze jou door alle twijfels kan verliezen. Bedenk: het heeft geen enkele zin iemand tegen zijn of haar wil in ‘vast te houden’ of schuldig te laten voelen. Misschien draait je partner bij, misschien ook niet.

Je partner heeft reële twijfels over de relatie en vindt dat jullie niet bij elkaar passen
Veel mensen vinden het belangrijk hun passies met hun partner te kunnen delen. Sport, interesses, hobby’s, invulling van vrije tijd enzovoorts. Partners wisselen in de behoefte aan deze uitwisseling. In sommige gevallen kun je elkaar best een beetje tegemoet komen, op andere vlakken is dit onbegonnen werk. Je kunt je misschien best wat meer interesseren voor waar hij mee bezig is, maar als hij of jijzelf verwacht dat je een andere persoon moet worden… stop maar. Iemands persoonlijkheid en diepere drijfveren kun je niet zomaar veranderen. Misschien passen jullie ook gewoon wel niet bij elkaar. Erg k#t, maar wel iets dat je moet accepteren.

Je partner twijfelt omdat deze meer ruimte en zelfstandigheid nodig heeft
Liefdespartners hebben vaak verschillende behoeftes en verwachtingen als het aankomt op hoeveel tijd ze met elkaar zullen doorbrengen. En hoe ze die met elkaar doorbrengen. Sommige mensen hebben meer ruimte voor zichzelf nodig dan anderen en dat kan tot problemen leiden wanneer de behoeftes teveel uiteen liggen. Of als de één zich afgewezen voelt door de onafhankelijkheidsdrang van de ander. Vaak zijn het de mannen die meer ruimte willen om hun eigen dingen te doen, maar ook andersom zie je het. Als jullie niet beiden bereid zijn tot een nobel compromis dan wordt het lastig. Het wordt echt een probleem als de een zich tekort gedaan of afgewezen voelt. Dit kan toch een vicieuze cirkel leiden waardoor de één steeds onafhankelijker wil worden en de ander juist uit onzekerheid gaat trekken.

Je partner heeft serieuze issues die een relatie moeilijk maken
Sommige worstelen zodanig met zichzelf dat ze het moeilijk vinden om voor twee te denken. Soms zijn er duidelijke issues, zoals een depressie, een psychische stoornis of verslaving. Soms zijn het minder serieuze dingen zoals weinig zelfvertrouwen. Hoe het ook zij, iemand die met zichzelf in de knoop zit, kan heel ambivalent in de relatie zijn. Aan de ene kant erg afhankelijk van liefde van anderen, aan de andere kant niet genoeg in staat veel te bieden. In dat geval zal iemand of samen met jou, of alleen aan de eigen problemen te werken. Het sluit een relatie niet uit, maar het maakt het lastiger. Vooral als jij als partner ook veel bevestiging en steun nodig hebt.

Je partner is iemand die de verantwoordelijk niet aan kan/wil van een normale relatie
Tot slot zijn er mensen die gewoon niet gemaakt zijn voor een relatie. Misschien willen ze het ergens wel, maar ergens ook niet. Het zijn de mensen die hun vrijheid niet kunnen en willen opgeven, zelfs als ze van je houden. Ze hechten meer aan de eindeloze wereld der mogelijkheden, dan aan de veiligheid van een relatie. Misschien dat het ooit anders wordt, misschien ook niet. Waarschijnlijk weten ze dat zelf ook niet. Als jullie daar geen gulden middenweg in kunnen vinden, en als je niet een heel lange adem dan kun je je maar beter op iemand richten die meer op jou lijkt.

In veel gevallen is het misschien iet zo duidelijk hoe jullie twijfels en persoonlijkheden op elkaar ingrijpen: dan kan relatietherapie uitkomst bieden.

Blog door Marcelino Lopez